هفت خوان میترایی

[Atash]

[h=2]« آیین میترایی » ، نخستین و کهن ترین آیین تاریخ جهان است.[/h]

البته این آیین از اعتقادات ساده تر پیش از خودش مانند « خورشید پرستی » گرفته

شده است.

در زمان های دور ، کسی که خواهان « جانشینی میترا » بود بایستی 7 خوان(مرحله)

را پشت سر می نهاد.

در این جستار ، به طور مختصر پیرامون « هفت خوان میترایی » سخن رفته است که برگرفته از

کتاب ارزشمند و خواندنی « مُهره ی مِهر » نوشته ی « پوران فرخزاد » می باشد :
-------------------------------------------------------------------------------------
رسیدن به حقیقت مِهری یا فروغ ازلی ، سفری ساده و آسان نبود و نوآموزی که

سرانجام به مِهر ، مُهر شده بود برای در آمیختن با آن باید از نردبامی هفت پله بالا می رفت

که هر پله ی آن برای خود نامی داشت و ویژگی هایی همـبند با ستارگان کیهانی و مراتب

کوکب شناختی و سرشار از رازها و رمزهای دیرنده(=قدیمی) با هفت پادیابی وِیژه...

هفت پله ی مِهری که از « ایران » به « رُم » رفته است ، همراه با نامی که رُمی ها بر آن

گذاشته اند چنین است :

1 - کلاغ = کورا ( Corax )

2 - نامزد = نیمفوس ( Nymphus )

3 - جنگی = میلز ( Miles )

4 - شیر = لئو ( Leo )

5 - پارسا = پرس ( Perses )

6 - مِهر پویا = هلیو دروموس ( Heliodromus )

7 - پدر = پاتر ( Pater )
------------------------------------------------------------------------------------
گام اول : « کلاغ »

در « فرهنگ معین » می خوانیم کلاغ را در زبان پهلوی « وراک = وراق » و شاید « ولاق »

می نامیده اند. حال انکه نام سانسکریت این پرنده « گارو » است.

در زبان انگلیسی ، مصدری داریم به نام « توکال » ( To call ) به معنای « نامیدن ،

خبر کردن ، بانگ کردن ، و صدا بر آوردن » به ویژه از سوی پرندگان به این معنا که صداهایی را که

کلاغ و دیگر پرندگان از حلقوم بیرون می دهند « کال » می گویند. حال اگر با توجه به دگر شدن

های واژگانی ، نام واژه ی « کلاغ » را با تبدیل حرف « غ » به حرف « ک » به شکل

« کالاک =کلاک » بنویسیم به توجه به « اک » که پسوند است ، باز با واژه ی « کال = کل »

روبرو می شویم که معنای « خبرآور = راوی » را می دهد.

این پاینام نه تنها به دلیل آوازه ی کلاغ به فضولی و جسارت ــــ که نزدیک مردم پرواز

می کند ــــ بل به سبب خویشکاری مِهرجویانی که تا خبرهای شهر را به درستی گردآوری

نکرده و به مغ های کارپیرای(کار کُشته ی) انجمنی نمی سپردند که سرنوشت مردم را در

دست داشتند و نهانی بر تمامی امور دیده وری می کردند ، از درجه ی « کلاغ » فراتر

نمی پریدند.​

​

 

[Atash]

گام دوم : « نامزد »​

اینک به پله ی دویم از هفت پله ی میتراجویی پای می گذاریم و با کلاغ های جسوری

همـگام می شویم که یارای پرش به زینه ای(=پله ای) بالاتر را یافته اند تا شاید به

دانسته های تازه تری فرا برسیم.

کارهایی را که یک داوطلب باید انجام می داد تا « نامزد » می شد دشوارتر از کارهایی

بود که « نوچه » ( = مقدمه ی هفت خوان میترایی که قبل از مرحله ی « کلاغ » قرار دارد )

برای کلاغ شدن انجام می داد و یکی از آنها خاموش ماندن بود ، چون پنداشته می شد

با خاموش ماندن ، دیگر نیروهای روانی نامزد افزایش می یابد.​

 

[Atash]

گام سوم : « جنگی »​

اینک کلاغی که در نخستین زمینه ، تنها کاروندی ساده از کاروندان انجمنی شمار می شد

و از اسرار پشت پرده ی مغان و « استاد ازل » هیچ نمی دانست ، آن دوره را پشت سر

گذاشته ، با خبر چینی که ویژه ی فرودستان انجمنی بود بدرود گفته و پس از تولدی تازه

از دوره ی « مستوری » ( = پوشیدگی ، پنهان شدن ) گذشته ، در جایگاه نامزدی « مِهر »

آماده ی ورود به زینه ی(=پله ی) مهم « سرباز » ( = جنگی ) می شد ؛ دوره ای دشوار

و جانکاه که در گذر آن آموزه های جنگی را فرا می آموخت و با بیداری نیروهای دفاعی بدن ،

در کنار پرورش روح و تربیت نیروهای درونی در ذهن ، نه تنها آماده ی جانبازی در آن راه

می شد که نمایه ای از یک « آریامَرد کامل » بود که نشانگر تجسم دوباره ای از

« بغ بزرگ = میترا » نیز به شمار می آمد. انسانی که سال ها از آن پس نسخه ی

انسان کاملِ « عزیزالدین نسفی » و در پی آن ابَرمَرد ، « نیچه » شد!...

رسیدن به گامه ی « سرباز = سپاهی » ، رسیدن به سومین خوان از هفت خوان عشق

بود... در این گامه شاگر به راز نیرو و دلیری پی می برده و به گفته ی « فردوسی » در

می یابد که سستی و افسردگی ، زاینده ی کژی و کاستی است. در این گامه مهریاران

به دستور پیر ، کمر داوطلب را می بستند ــــ واژه ی « زنار » و « کمر بسته » با چمِ(=معنیِ)

دینی خود به زبان ایرانیان از همین آیین و سپس از آیین زرتشت و « کستی بستن »

برخاسته است ــــ و آن گاه به سرباز که آماده شده برای گسترش روشنایی در جهان

بجنگد ، تاجی ارمغان می شد تا به نشانه ی پیروزی بر سر گذارد ؛ ولی سرباز بنابر برنامه ی

از پیش تعیین شده می گفت تاج را نمی پذیرد و یا می گفت : « مِهر ، تاج سر من است و یا

خوشی من و تاج سرمن ، در سَروَر من است. »

در پایان این مراسم ، « بغ مهر » پیشانی سربازان خود را مُهر می کرد ، پیشانی یا

مچ دست ، نمی دانیم ؛ چون آرا در این باره گونه گون است. اما می دانیم آخرین مُهر که

همانا « مُهره ی مِهر » است در پایان هفت گامه بر پیشانی مِهرجو زده می شد تا « رقم »

مُهر مِهر او را برای همیشه از دیگران متمایز سازد!​

 

[Atash]

​

گام چهارم : « شیر »

اینک سرباز جان به فرمانی که دوران جانکاه آموزش های جنگی را گذرانده ، نرمـخویی

و دل نیایی های انسان زمینی را به فراموشی سپرده ، با اسرار عدالت آسمانی و شیوه ی

کاربردی آن در زمین به نیکی آشنایی یافته و در بلندای قدرت جسمی و توان مندی های

روحی از غار میتره سربلندانه سر بر آورده است ، به شکوه تمام بر زمینه ی « شیر »

پای می گذارد. حیوانی که هرگز به مُردار دهان نمی آلاید ، و خود شکارگری بس تواناست

و نیز هم پیوند با نماد آتش و نشان واره اش نیز یک « کفگیر = بیلچه ی مخصوص » به هم

زدن آتش است. او که اینک فارغ از ساز و برگ سپاهی گری و برآمده از تن پوش خاکی ،

جامه ی بلند و آذرگونی به رنگ خورشید و آتش بر تن کرده است به سان

« یعقوب لیث صفار » ( دلاور و استوره ی سیستانی ) و برادرش شیرمرد خوانده می شد.

شیر مَردانی که گاه « شیر مِهر = شیر خدا » هم نامیده می شدند...

آن ها در این مقام ، رفته رفته با پرده نشیانی که همان اسرار غیب دانان حافظ هستند

نزدیک شده و به یارمندی پیر مغان ، گره از رازهای پُرماز(=پیچیده) غار مهر می گشودند و در

شمار محرمان اسرار در می آمدند​

 

[Atash]

گام پنجم : « پارسا »

اینک سخن از پنجمین گامه ی هفت شهر عشق است که در فرهنگ نامه ها از آن به

« پارسا = پرشین » یاد آمده است...

رومیان ، پارسی را « پرس » می گفتند و پرس از واژه های پارسی باستانی است و

معنی آن پارسی و ایرانی یی است که پارسا شده است و مرد مِهری پس از بالا رفتن

از پله های پارسایی چون دیگر در سنی نبود که مانند « شیر » نیرومند باشد وارسته

می شد.​

 

[Atash]

گام ششم : « مِهر پویا » ( که به آن « پیک خورشید » نیز گفته اند )

این جایگاهی است که در آن مِهرجو سرانجام به مقامی می رسد که می تواند به

نقش « مِهریار » ( = دستیار میترا ) در آمده و به مقام « مِهر آموزی » برسد...

چنان که از نام « هلیودروموس » یا « پیک خورشید » در برابر هلیودرم = خورشید می توان

اندیشید وقتی میترا خود میانجی « خدای پدر = خورشید » و مردم زمین شمار می شود ،

پس نقش « هلیودروموس = مِهر پویا = پیک خورشید » در این میانه چیست که نگارگران

اروپایی او را بیشتر با تن پوشی سرخ رنگ و ستایوردی آبی گون بر گرد سر نشان داده اند...​

 

[Atash]

گام هفتم : « پدر »

نویسنده ی فرهیخته ی فرهنگ اشعار حافظ در بیان ویژگی های « پیر مغان = یا : سیمرغ =

شاهین میتره » که آخرین گامه از هفتگامه ی میترایی است چنین می نویسد :

« پیر » به معنای پیشوا و رهبری است که سالک بی مدد آن به حق واصل نمی شود.

او قطب دایره ی امکان ، متصدی تربیت و تهذیب سالک و ایصال او به حق است./

و پیر مغان = پدر پدران انجمن میترایی نیز که تارسیدن به این مقام ، راه دراز و هولناکی را

پشت سر گذاشته بود به راستی نمایه ای از « بغامیترا » بود ؛ با همان شناسه ها

و ویژگی های فروغمندی که از او می شماسیم. دانایی همه دان ، همه بین و همه آگاه ،

با هزار چشم تیزبین ، هزار گوش تیزشنو ، آذین به ردای سرخ ، دستواره و حلقه ی

جمشیدی و آگاه از مازها(=پیچیدگی ها) و رازهای آسمانی. رازبانی فرّه مند که در ردای

ارغوانی مغانه از دوردست ها باز می آمد تا دانش دیرنده ی انسان را که هرگز چرخه ی آن

از حرکت باز نمی ایستد ، به نومِهریان بسپارد و آنان را به هشیواری و خویشکاری(=وظیفه)

روانه ی آینده سازد!​