منحني شيردهي
- شيردهي با توليد نسبتاً زياد آغاز مي شود و ترشح شير ادامه مي يابد تا اينكه در هفته هاي 6-3 به اوج خود مي رسد.
- بعد از رسيدن به اوج توليد، از ميزان توليد به تدريج كاسته مي شود.
- رسيدن به اوج در گاوهاي پرتوليد طولاني تر از گاوهاي كم توليد است.
- منحني شيردهي ميزان توليد شير گاو را پس از تولد و ترشح آغوز تا زمان خشكي (تقريباً300 روز) نشان مي دهد.
- منحني : نقطه اوج توليد شير، سطح تداوم و اثر حوادث خاص بر توليد شير را مشخص مي كند.
- نمودار شيردهي تقريباً ثابت است و از روي آن مي توان ميزان توليد شير را براساس اوايل دوره پيش بيني كرد.
- گاوها در اولين دوره شيردهي داراي و منحني شيردهي مسطحي هستند.
- گاوها در اولين دوره شيردهي در سطحي معادل 25% گاوهاي بالغ به اوج توليد مي رسند.
- گاوهاي بالغ نسبت به گاوهاي شكم اول در سطح بالاتري از توليد به اوج مي رسند ولي تداوم اوج در آن ها چندان مطلوب نيست.
- به كاهش توليد شير پس از رسيدن به اوج شيردهي تداوم شيردهي گفته مي شود.
- تداوم شيردهي به طور ميانگين بايد در حدود 96 -94 درصد باشد. مثلاً توليد شير هر ماه بايد تقريباً 95 درصد يك ماه قبل باشد.
- ميزان افت توليد پس از سپري شدن اوج توليد شير در تليسه 2/0 درصد در روز ودر گاو بالغ 3/0 درصد در روز مي باشد.
- تجزيه و تحليل منحني شيردهي در تشخيص مشكلات تغذيه اي و مديريتي گله هاي شيري حائز اهميت است.
- توليد بالا نيازمند اوج توليد و تداوم بالا مي باشد.
- به ازاء هر كيلوگرم توليد مازاد شير در زمان اوج توليد، مقدار توليد شير طي كل دوره شيردهي به ميزان 200 تا 300 كيلوگرم افزايش مي يابد.
- اگر گاو به اوج توليد نمي رسد پروتئين جيره را كنترل كنيد.
- اگر گاو به اوج مي رسد ولي نمي تواند آن را حفظ كند به انرژي جيره توجه كنيد.
- در گاو با پتانسيل بالاي ژنتيكي، اوج شيردهي در سطح بالايي است و دوام شيردهي هم بيشتر است.
- گاوداران بايد از ميزان توليد شير در اوج شيردهي به عنوان شاخص عملكرد توليد شير گله استفاده كند.
- استرس هاي مختلف مثل تنش گرمائي، حمل و نقل و .... مي توانند روي تداوم شيردهي و رسيدن به اوج شيردهي و ميزان آن تأثير منفي داشته باشند كه گاهي بسيار مشهود و غيرقابل اجتناب است.
- كوتاه بودن دوره شيردهي ممكن است ناشي از چاقي بيش از حد گاوها، پائين بودن مصرف انرژي يا ژنتيكي باشد.
- درصد چربي و توليد شير با افزايش ميزان توليد كاهش مي يابد.
- در طول دوره شيردهي ميزان چربي و پروتئين شير بيش از 3/3 و 4/3 حفظ شود.
- بالا بودن چربي شير و توليد اندك نشان دهنده ضعف گاوها يا كاهش خوراك مصرفي است.
- پائين بودن درصد چربي نشان دهنده ضعف عملكرد شكمبه به بيماري هاي متابوليكي يا مشكلات مربوط به تركيب خوراك مي باشد.
- پائين بودن درصد پروتئين نشان دهنده كمبود انرژي است.
سيكل شيردهي از سه مرحله تشكيل شده:
1- اوايل شيردهي ( 14 تا 100 روز )
در اين دوره گاوها به اوج توليد شير ميرسند. بدليل تأخير به اوج رسيدن خوراك مصرفي گاوها در اين فاز افت وزن دارند.
جيره اين گروه براي دست يابي به حداكثر توليد براساس الياف مؤثر، كربوهيدرات هاي غيرساختماني ، پروتئين تجزيه نشده در شكمبه و پروتئين محلول متوازن مي گردد.
در اين دوره بايد گاوها را تحريك كرد تا خوراك بيشتري مصرف كنند. مقدار خوراك مصرفي تحت تأثير عوامل متعددي از جمله سطح توليد، كيفيت و كيت علوفه، قابليت هضم و عمل آوري خوراك ها، دفعات خوراك دادن و يكنواختي اجزاء جيره غذا بستگي دارد.
.
2- اواسط شيردهي ( 100 تا 200 روز)
اوج خوراك مصرفي اولين در مرحله است. گاوها بايد قبل از اتمام 10 هفته اول زايمان به حداكثر خوراك خود برسند. گاو بزرگ جثه بايد به ازاء هر 2 كيلوگرم شير توليد شد حداقل 1 كيلوگرم ماده خشك دريافت كنند.
خوراندن علوفه با كيفيت عالي و در نظر گرفتن سطح الياف مؤثر بايد مورد توجه باشد.
سطح كنسانتره نبايد از 3/2 درصد وزن بدن افزايش يابد.
احتياجات پروتئيني هم در اين دوره نسبت به اوايل شيردهي كاهش يابد.
..
3- اواخر شيردهي ( 200 تا 305 روز)
كاهش توليد و كاهش خوراك مصرفي در اين دوره قابل مشاهده است. گاوها در اين دوره افزايش وزن داشته و ذخاير چربي را كه در اوايل شيردهي تخليه شده اند را مجدداً بازسازي مي كنند. جيره هاي غذايي ارزان قيمت با استفاده از منبع نيتروژن غير پروتئيني و منبع كربوهيدراتي سهل الهضم مورد توجه هستند.
.
وضعيت بدني يا bcs
كنترل وضعيت بدني يا bcs با توجه به نمودار شيردهي و ارتباط آن با نمودار مصرف ماده خشك از مواردي است كه در گروه بندي و تنظيم جيره ها اهميت دارد چرا؟
چون گاوهاي خيلي لاغر :
- توليد اندك دارند توليد ذخاير آن ها به اندازه كافي براي استفاده در اوايل شيردهي نيست.
- ميزان شيوع به بعضي بيماري هاي متابوليكي مثل كتوز و جابجايي شيردان در آن ها بالاست.
- داراي ضعف در عملكرد توليدمثلي هستند.
.
از طرف ديگر گاوهاي خيلي چاق :
- از مشكلات بيشتري در هنگام زايمان رنج مي برند.
- ميزان مصرف ماده خشك آن ها در اوايل شيردهي مطلوب نيست.
- از بعضي بيماري هاي متابوليك مثل سندرم كبد چرب و كتوز رنج مي برند.
- توليد پائين است.
هدف اينكه گاو در هنگام زايمان داراي شرايط بدني مناسب باشد.
- شيردهي با توليد نسبتاً زياد آغاز مي شود و ترشح شير ادامه مي يابد تا اينكه در هفته هاي 6-3 به اوج خود مي رسد.
- بعد از رسيدن به اوج توليد، از ميزان توليد به تدريج كاسته مي شود.
- رسيدن به اوج در گاوهاي پرتوليد طولاني تر از گاوهاي كم توليد است.
- منحني شيردهي ميزان توليد شير گاو را پس از تولد و ترشح آغوز تا زمان خشكي (تقريباً300 روز) نشان مي دهد.
- منحني : نقطه اوج توليد شير، سطح تداوم و اثر حوادث خاص بر توليد شير را مشخص مي كند.
- نمودار شيردهي تقريباً ثابت است و از روي آن مي توان ميزان توليد شير را براساس اوايل دوره پيش بيني كرد.
- گاوها در اولين دوره شيردهي داراي و منحني شيردهي مسطحي هستند.
- گاوها در اولين دوره شيردهي در سطحي معادل 25% گاوهاي بالغ به اوج توليد مي رسند.
- گاوهاي بالغ نسبت به گاوهاي شكم اول در سطح بالاتري از توليد به اوج مي رسند ولي تداوم اوج در آن ها چندان مطلوب نيست.
- به كاهش توليد شير پس از رسيدن به اوج شيردهي تداوم شيردهي گفته مي شود.
- تداوم شيردهي به طور ميانگين بايد در حدود 96 -94 درصد باشد. مثلاً توليد شير هر ماه بايد تقريباً 95 درصد يك ماه قبل باشد.
- ميزان افت توليد پس از سپري شدن اوج توليد شير در تليسه 2/0 درصد در روز ودر گاو بالغ 3/0 درصد در روز مي باشد.
- تجزيه و تحليل منحني شيردهي در تشخيص مشكلات تغذيه اي و مديريتي گله هاي شيري حائز اهميت است.
- توليد بالا نيازمند اوج توليد و تداوم بالا مي باشد.
- به ازاء هر كيلوگرم توليد مازاد شير در زمان اوج توليد، مقدار توليد شير طي كل دوره شيردهي به ميزان 200 تا 300 كيلوگرم افزايش مي يابد.
- اگر گاو به اوج توليد نمي رسد پروتئين جيره را كنترل كنيد.
- اگر گاو به اوج مي رسد ولي نمي تواند آن را حفظ كند به انرژي جيره توجه كنيد.
- در گاو با پتانسيل بالاي ژنتيكي، اوج شيردهي در سطح بالايي است و دوام شيردهي هم بيشتر است.
- گاوداران بايد از ميزان توليد شير در اوج شيردهي به عنوان شاخص عملكرد توليد شير گله استفاده كند.
- استرس هاي مختلف مثل تنش گرمائي، حمل و نقل و .... مي توانند روي تداوم شيردهي و رسيدن به اوج شيردهي و ميزان آن تأثير منفي داشته باشند كه گاهي بسيار مشهود و غيرقابل اجتناب است.
- كوتاه بودن دوره شيردهي ممكن است ناشي از چاقي بيش از حد گاوها، پائين بودن مصرف انرژي يا ژنتيكي باشد.
- درصد چربي و توليد شير با افزايش ميزان توليد كاهش مي يابد.
- در طول دوره شيردهي ميزان چربي و پروتئين شير بيش از 3/3 و 4/3 حفظ شود.
- بالا بودن چربي شير و توليد اندك نشان دهنده ضعف گاوها يا كاهش خوراك مصرفي است.
- پائين بودن درصد چربي نشان دهنده ضعف عملكرد شكمبه به بيماري هاي متابوليكي يا مشكلات مربوط به تركيب خوراك مي باشد.
- پائين بودن درصد پروتئين نشان دهنده كمبود انرژي است.
سيكل شيردهي از سه مرحله تشكيل شده:
1- اوايل شيردهي ( 14 تا 100 روز )
در اين دوره گاوها به اوج توليد شير ميرسند. بدليل تأخير به اوج رسيدن خوراك مصرفي گاوها در اين فاز افت وزن دارند.
جيره اين گروه براي دست يابي به حداكثر توليد براساس الياف مؤثر، كربوهيدرات هاي غيرساختماني ، پروتئين تجزيه نشده در شكمبه و پروتئين محلول متوازن مي گردد.
در اين دوره بايد گاوها را تحريك كرد تا خوراك بيشتري مصرف كنند. مقدار خوراك مصرفي تحت تأثير عوامل متعددي از جمله سطح توليد، كيفيت و كيت علوفه، قابليت هضم و عمل آوري خوراك ها، دفعات خوراك دادن و يكنواختي اجزاء جيره غذا بستگي دارد.
.
2- اواسط شيردهي ( 100 تا 200 روز)
اوج خوراك مصرفي اولين در مرحله است. گاوها بايد قبل از اتمام 10 هفته اول زايمان به حداكثر خوراك خود برسند. گاو بزرگ جثه بايد به ازاء هر 2 كيلوگرم شير توليد شد حداقل 1 كيلوگرم ماده خشك دريافت كنند.
خوراندن علوفه با كيفيت عالي و در نظر گرفتن سطح الياف مؤثر بايد مورد توجه باشد.
سطح كنسانتره نبايد از 3/2 درصد وزن بدن افزايش يابد.
احتياجات پروتئيني هم در اين دوره نسبت به اوايل شيردهي كاهش يابد.
..
3- اواخر شيردهي ( 200 تا 305 روز)
كاهش توليد و كاهش خوراك مصرفي در اين دوره قابل مشاهده است. گاوها در اين دوره افزايش وزن داشته و ذخاير چربي را كه در اوايل شيردهي تخليه شده اند را مجدداً بازسازي مي كنند. جيره هاي غذايي ارزان قيمت با استفاده از منبع نيتروژن غير پروتئيني و منبع كربوهيدراتي سهل الهضم مورد توجه هستند.
.
وضعيت بدني يا bcs
كنترل وضعيت بدني يا bcs با توجه به نمودار شيردهي و ارتباط آن با نمودار مصرف ماده خشك از مواردي است كه در گروه بندي و تنظيم جيره ها اهميت دارد چرا؟
چون گاوهاي خيلي لاغر :
- توليد اندك دارند توليد ذخاير آن ها به اندازه كافي براي استفاده در اوايل شيردهي نيست.
- ميزان شيوع به بعضي بيماري هاي متابوليكي مثل كتوز و جابجايي شيردان در آن ها بالاست.
- داراي ضعف در عملكرد توليدمثلي هستند.
.
از طرف ديگر گاوهاي خيلي چاق :
- از مشكلات بيشتري در هنگام زايمان رنج مي برند.
- ميزان مصرف ماده خشك آن ها در اوايل شيردهي مطلوب نيست.
- از بعضي بيماري هاي متابوليك مثل سندرم كبد چرب و كتوز رنج مي برند.
- توليد پائين است.
هدف اينكه گاو در هنگام زايمان داراي شرايط بدني مناسب باشد.