معمولاً وقتی که به موهایمان فکر میکنیم، اولین چیزی که به ذهنمان میرسد موهای سر است. اما واقعیت این است که تقریباً در همهجای بدن انسان مو وجود دارد، به جز بعضی از قسمتها مثل لب، کف دستها و کف پاها.
برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
بعضی از موهای بدن به راحتی دیده میشوند، مثل موی سر، مژهها و ابروها، موهای دست و موهای پا. ولی بعضی دیگر خیلی ریز بوده و تقریباً نامرئی میباشند، مثل موهای چانه و گونه.
وظیفه موها بستگی به این دارد که کجای بدن قرار دارند. موی سر کارش این است که سر را گرم نگه داشته و نقش یک ضربهگیر و محافظِ کوچک را برای جمجمه بازی کند. مژه با کاهش نورِ ورودی به چشمها و جلوگیری از ورود گرد و غبار، از چشمها محافظت میکند. کار ابرو هم این است که نگذارد عرقِ روی پیشانی به داخل چشمهایت سرازیر شود و همچنين مانند سايه بان براي چشم هم عمل ميكند.
موها از کجا میآیند؟
تمام موهای بدن به یک طریق روییده و از پوست بیرون میآیند. اول ریشهی مو میروید، ریشه جایی در زیر پوست است که سلولها در آنجا جمع شده و یک نوع پروتئین تشکیل میدهند که اسمش کِراتین است. همه موهای بدن ما از این پروتئین خاص تشکیل شده است. ریشه داخل چیزی به اسم فولیکول قرار دارد، فولیکول شبیه یک لوله کوچک در داخل پوست است.
وقتی که مو شروع به رشد میکند، از داخل فولیکول بیرون آمده و از پوست بیرون میزند تا دیده شود. در هر فولیکول رگهای خونی خیلی ریزی وجود دارد که ریشهی مو را تغذیه میکنند تا بتواند به رشد خود ادامه دهد. اما وقتی که مو به سطح پوست رسید، سلولهای رشته مو دیگر زنده نیستند. هر مویی که تو در قسمتی از بدنت میبینی، سلولهایش مرده است. در واقع فقط سلولهای ریشه مو زنده هستند. برای همین هم هست که وقتی به آرایشگاه میروی و خانم یا آقای آرایشگر موهای تو را با قیچی کوتاه میکند، دردت نمیگیرد. فکر کن که اگر سلولهای تارهای مو زنده بودند، موقع کوتاه کردن موها چقدر دردمان میگرفت! از طرفی چون سلولهای ریشهی مو زنده هستند، وقتی یکی از تارهای مو را از ریشه بکَنیم درد و سوزشِ کمی را احساس خواهیم کرد (میتوانی امتحان کنی!).
تقریباً هر فولیکول مو به یک غده چربی وصل است. این غدهها همانطور که از اسمشان معلوم است، چربی میسازند که باعث براقی مو میشود و کمی هم جلوی نفوذ آب را میگیرد. بعضی وقتها – مثلاً در طول دورهی بلوغ- این غدهها بیشتر از حد معمول چربی میسازند و باعث میشود که موی نوجوان کمی چرب به نظر برسد. اینجور وقتها چه چیزی به کمک میآید؟ بله درست حدس زدي: شامپو.
برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
تار مویی که امروز هست و فردا میریزد!
تو بیشتر از صدهزار تار مو روی سرت داری که هر روزه تعدادی از آنان میریزند. تقریباً روزی 50 تا 100 تار مو موقع شستن سر، سشوار کشیدن، شانه زدن یا حتی بیدلیل میریزند. اما نگران نباش، موهای جدید به طور دائم در حال روییدن هستند و جایگزین موهای ریخته میشوند.
هر تار مو روی سر تو حدوداً بین 2 تا 6 سال رشد میکند. بعدش برای چند ماه استراحت میکند و همینجور روی سر میماند تا اینکه بالاخره بیفتد. وقتی که این اتفاق افتاد، یک تار موی جدید از همان فولیکول شروع به رشد میکند. چرخهی رشد، استراحت، ریزش و جایگزین شدن کمک میکند که تعداد موهای سر تقریباً ثابت بماند.
موها و رنگهای متفاوت آنها
موهای تو چهجوری است؟ مشکی و فرفری، صاف و بور یا یک مدل دیگر؟ رنگ مو را مِلانین مشخص میکند. ملانین مادهای است که رنگدانههای پوست و مو را به آنها میدهد. هرچه موی شخصی روشنتر باشد، یعنی ملانین کمتری دارد. کسی که موی قهوهای یا مشکی دارد، در مقایسه با کسی که مویش بور (زرد) یا قرمز است ملانین بیشتری دارد. آدمها هرچهقدر که بزرگتر و پیرتر میشوند، رنگدانههای ملانین در مویشان کمتر شده و باعث میشود که مویشان خاکستری یا سفید شود.
بیشتر وقتها رنگ پوست آدمها را رنگ مویشان مشخص میکند. مثلاً اکثر کسانی که مویشان بور است، پوست روشنی دارند. در عوض بیشتر کسانی که مویشان قهوهای تیره یا سیاه است، پوست تیرهتری هم دارند. در این میان نقش ژنها را فراموش نکنیم (ژنها چیزهایی هستند که تو از پدر و مادرت به ارث میبری). معمولاً رنگ موی یک کودک، شبیه رنگ موی یکی از والدینش یا هردوی آنها میباشد.
در مورد نوع مو، فولیکولها تعیینکننده هستند. ساختار بعضی از فولیکولها جوری است که باعث میشود موی شخص فرفری (مجعد) باشد، فولیکول موی بعضیها هم تعیین میکند که موی صافی داشته باشند. همچنین فولیکول مشخص میکند که موی تو ضخیم و زبر یا نازک و نرم باشد.
برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
از موهایت مراقبت کن
مهمترین کار برای مراقبت از مو این است که آن را تمیز نگه داری. بعضیها عادت دارند که هر روز موهایشان را بشویند، اما بعضی دیگر این کار را یک یا دوبار در طول هفته انجام میدهند. تعداد دفعات شستن موی سر به کارهایی که انجام میدهی، بستگی دارد. مثلاً اگر ورزش کرده و عرق کنی، حتماً باید خیلی سریع موهایت را بشویی.
برای شستن موهایت از آب گرم و یک شامپو که مناسب نوع موهای تو است، استفاده کن. امروزه برای هر نوع مو، شامپوی مناسبش وجود دارد. مثلاً اگر موی تو چرب، يا خشک، يا حساس و یا شکننده است، میتوانی از مادرت بخواهی برایت شامپویی بخرد که مناسب نوع موی تو باشد. نوع هر شامپو روی برچسب آن نوشته شده است. وقتی که شامپو روی موی سرت کف کرد، کف آن را با نوک انگشتان روی مویت ماساژ بده و از ناخنهایت برای این کار استفاده نکن. شاید بعد از شامپو به موهایت نرمکننده بزنی یا از شامپویی استفاده کنی که داخلش نرمکننده داشته باشد. نرمکننده گرههای مو را باز میکند و باعث میشود که نرمتر بهنظر برسد. اما بسته به نوع مو، ممکن است نرمکننده باعث چرب و صافتر شدن مو هم بشود.
بعد از اینکه موهایت را با کف شامپو خوب ماساژ دادی، آن را با آب زیاد بشوی و بعد به آرامی موهایت را با یک حوله نرم خشک کن. بعد هم با سشوار موهایت را کاملاً خشک کن و با یک شانه نرم شانه بزن تا گرههایش باز شود.
برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
با موهایت مهربان باش- چه خیس باشد و چه خشک- باید با یک شانه یا برس نرم موهایت را شانه بزنی. دخترخانمها باید مراقب باشند که مویشان را خیلی سفت با گُل ِسر یا کِشِ سر جمع نکنند، زیرا این کار میتواند پوست سر را حساس کند. اگر میخواهی از سشوار، اتوی مو یا فرکننده برقی مو استفاده کنی، حتماً از یکی از بزرگترهایت خواهش کن که در این کار کمکت کند. تو که نمیخواهی خودت را بسوزانی!
و اما یک راه ساده برای داشتن موهایی سالم، درخشان و زیبا: غذاهای سالم بخور. مطمئن باش کار سختی نیست. فقط کافی است غذاهای خیلی چرب و ادویهدار نخوری و بیشتر مواد غذایی كم چرب و پر آب مانند ميوه جات و سبزيجات مصرف کنی .
برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
--------------------------------------------------------------
مترجم علمی و داستان پرداز: مستانه زاده رفیع