سال تأسفبار برای آثار تاریخی
به گزارش ایسنا، این روزنامه اعلام کرد: این روزنامه با اشاره به سرقتهای متعدد و حفاریهای غیرقانونی در نقاط مختلف مصر نوشت: سال 2013 نه تنها برای کشور مصر، بلکه برای مناطق تاریخی سراسر جهان سالی تلخ و تأسفبار بود.
به گزارش شبکه «المحیط»، بزرگترین فاجعهای که در مورد آثار تاریخی مصر در سال 2013 روی داد، ورود دو پژوهشگر آلمانی به هرم «خوفو» و نمونهبرداری غیرقانونی از این هرم بود. این اقدام غیرقانونی، اخراج 6 تن از مسوولان مرکز آثار تاریخی مصر را به دنبال داشت. همچنین دو گردشگر روس نیز بدون مجوز قانونی اقدام به تصویربرداری از داخل هرم کردند. به دنبال این حادثه، «هشام زعزوع» در حکمی، بازدید از مناطق تاریخی را مشروط به کسب مجوز از کمیته دائمی آثار تاریخی مصر اعلام کرد.
از دیگر اتفاقاتی که در جریان آشوبهای یک سال اخیر مصر جنجال زیادی به پا کرد، یوروش معترضان خیابانی به موزه ملی «ملوی» شهر «منیا» و به آتش کشیدن آن و تخریب بخش زیادی از آثار و در نهایت به سرقت رفتن 1050 قطعه اثر از مجموع 1980 اثر ارزشمند تاریخی ثبت شده این موزه بود. نیروهای امنیتی مصر، هواداران «محمد مرسی» را مسوول این تخریب و سرقت اعلام کردند.
از دیگر سرقتهای بزرگی که در سال 2013 روی داد و وزارت آثار باستانی مصر آن را تکذیب کرد، سرقت کاخ تاریخی واقع در میدان «سیمون بولیوار» بود. دکتر «محمد کحلاوی»، مدیرکل اتحادیه باستانشناسان مصر با رد ادعای وزارت مصر اعلام کرد:این کاخ به همراه تمامی اثاثیهاش دارای ارزش تاریخی است.
از جمله بزرگترین اتفاقات سال 2013، تخریب کامل منطقه تاریخی هرم «سنفرو» از سوی اهالی شهر «دهشور» و سکنی گزیدن آنان در منطقه و حفر تونلهایی برای پناه گرفتن از آسیب نیروهای معترض مسلح در منطقه بود.
علاوهبر اینها، به سرقت رفتن 7 قطعه تاریخی از مخزن «موزه هنرهای اسلامی» و قاچاق 97 قطعه از آثار تاریخی مصر از دورههای تاریخی مختلف و فروش غیرقانونی آنها در حراجیهای لندن از جمله حراجی «بنهامز» را باید به فهرست بلند سرقتهای سال 2013 افزود.
با این حال دکتر «محمد ابراهیم»، وزیر حفاظت از آثار باستانی مصر توانست از راههای قانونی و دیپلماتیک، بخشی از آثار خارج شده از مصر را به موزههای این کشور بازگرداند؛ از جمله 142 قطعه اثر تاریخی تمدن «کلوپاترا» از شهر لسآنجلس آمریکا، توقف دو حراجی بزرگ آثار تاریخی مصر به تعداد 149 و 122 قطعه در این کشور، بازگرداندن سر یک مجسمه مصری مربوط به دوره رومیان از برزیل، نجات 108 قطعه از آثار موزه «ملوی» و 25 سکه طلای عصر رومیان از چنگال سارقان و قاچاقچیان، استرداد 5 قطعه تاریخی از حراجی در فرانسه که در آشوبهای انقلاب 25 ژانویه از مصر خارج شد.
این مجموعه با کمک پلیس بینالملل و فشار این سازمان بر کشورهایی چون آمریکا و انگلیس به مصر بازگردانده شدند.
از شیرینترین موفقیتهای وزارت حفاظت از آثار باستانی مصر در سالن 2013، استرداد 90 قطعه تاریخی بود که از سوی حراجی که توسط نیروهای اشغالگر اسرائیلی اداره میشد، قرار بود به صورت اینترنتی فروخته شود.
البته وزارت آثار باستانی مصر در زمینه پیگیریهای حقوقی مجموعه بزرگی از آثار تاریخی هم ناموفق بود. این وزارت در این زمینه با کسری 1.3 میلیارد پوندی در بودجه سال 2013 مواجه شد.
از جمله مجموعههایی که وزارت مصر نتوانست مانع فروش آنها شود، یک مجموعه 197 قطعه از آثار تمدن فرعونیان بود که در دو حراجی «کریستی» و «بنهامز» لندن و سایت آمریکایی «دلیفری» به فروش رفتند و از وضعیت کنونی آنها اطلاعی در دست نیست.
سرقت آثار تاریخی در دیگر کشورهای منطقه
سال 2013 برای مناطق تاریخی کشورهای عربی منطقه مثل مصر، سوریه، یمن، مالی و فلسطین نیز سالی پر از درگیری و بحران سیاسی بود و این کشورها هم از آسیبهای فرهنگی و تاریخی در امان نبودند.
از جمله تاریخ و فرهنگ فلسطین که همواره از سوی نیروهای اشغالگر مورد تحریف و تخریب بوده است. در سال 2013 نیز علاوهبر تجاوزات متعدد این نیروها به مسجدالاقصی، دیوارهها و ساختمانهای تاریخی اطراف منطقه «براق» شهر قدس تخریب شدند.
در یمن هم 100 نسخه دستنویس از کتابهای مقدس که در یکی از مساجد تاریخی شهر «ثلا» استان عمران واقع در شمال «صنعاء» نگهداری میشدند، به سرقت رفتند.
دو کشور سوریه و مالی هم به دلیل درگیریهای داخلی، شاهد سرقتهای متعدد بودند. شورای عالی استان بغداد عراق هم اعلام کرد، بیش از دو هزار موقعیت تاریخی شهر بغداد کاملا نابود شده و اثری از آن باقی نمانده است.
اکتشافات تاریخی سال 2013
در سالی که گذشت چندین اکتشاف تاریخی مهم در مصر انجام شد، از جمله کشف مجموعهای از کارگاههای ساخت ظروف سفالی و برنزی متعلق به عصر یونانیان در منطقه «تل ابوصیف» واقع در شمال استان «سینا»، کشف مجموعهای از آرامگاههای سه هزار ساله در شهر «الاقصر» واقع در جنوب مصر، کشف یکی از قدیمیترین بنادر تاریخی متعلق به عصر حکومت «خوفو» در کنار کانال سوئز کنونی و کشف 40 نامه به خط هیروگلیف (زبان تصویری مصر باستان) با توصیفی از زندگی روزمره مردم مصر باستان که تاریخ آن به بیست و هفتمین سال حکومت «خوفو» بازمیگردد.
بازگشایی موزهها
علاوهبر این اکتشافات، مجموعهای از موزههای تاریخی نیز در مصر افتتاح شدند، از جمله موزه «آثار تاریخی اسلامی» در قاهره و افتتاح مجدد موزه «پلیس مصر» پس از پنج سال تعطیلی و بازگشایی موزه «طه حسین» پس از هفت سال. در سطح منطقه هم شهر «طولکرم» کرانه غربی در فلسطین شاهد افتتاح اولین موزه تاریخ و میراث فلسطین بود.
اقدامات یونسکو در سال 2013
سازمان یونسکو، شش موقعیت تاریخی سوریه را که از حدود دو سال پیش در منطقه درگیریها قرار گرفته بود، در لیست آثار در معرض نابودی قرار داد. همچنین سازمان یونسکو، منطقه تاریخی کلیسای «ماری» در اسکندریه مصر را از لیست آثار ثبت شده خود خارج کرد.
