پارت نام یکی از اقوام ایرانی است که در شمال شرق و شمال ایران سکونت داشتند.
پارت ها را برخی از تاریخ نویسان از اقوام سکایی دانسته اند! که به زبان پهلوی سخن می گفتند و آ نها را شاخه ای از گروه پارنیparni از قوم داهه یا داخ معرفی کرده اند که در ناحیه پر ثوه (منطقه ای در خراسان بین گرگان و کومس)
زندگی می کردند.
با نام پرثوه برای نخستین بار در کتیبه های بیستون و نقش رستم در زمان هخامنشیان برخورد می کنیم که نشان می دهد آ ن ولا یات جزو شاهنشاهی هخامنشی محسوب می شدند.
نقش اصلی این ایرانیهای دلاور پس از اشغال ایران توسط یونانیها و مقدونیان
مشخص می شودکه چه جانانه با بیگانگان جنگیدند و آنها را از ایران بیرون کردند بلکه حتی رومیان را در اوج قدر تشان بارها شکست دادند!
رومی که سربازانش تقریبا تمامی اروپا و قسمتی از آفریقا را گرفته بودند و در آسیا هم به پیش روی خود ادامه می دادند که پارتیان همچون یک سد محکم در برابر آنها ایستادگی و شکستشان دادند.
پارتها تنها سلسه پادشاهی در ایران بودند که نگذاشتند ایران به دست بیگانگان بیفتد یعنی از نظر قدرت دفاعی از سلسله هخامنشیان و ساسانیان به مراتب قوی تر بودند.
شیوه های تدافعی آنها بر پایه جنگ و گریز و خسته کردن سپاه دشمن تا حد مرگ بوده است!
گفتن این نکته ضروری است که پارتها قریب به سیصد سال در حال جنگ با رومیها بودند وچه خوب از عهده این کار برآمدند.حتی آخرین پادشاه پارتها با نام اردوان پنجم که به دست اردشیر بابکان کشته شد! در برابر ماکرینوس و کاراکالای حیله گر رومی که می خواست با توطئه ای کثیف اردوان پنجم را بکشد پیروز شد و حتی به روم خراجی هم تحمیل کرد!
دوره پارتها را می توان دوره استقلال و تولد دوباره ایرانیان دانست.
پارتها حدود پنج قرن در ایران پادشاهی کردند و پادشاهان بسیاری در سلسله اشکانی وجود داشتند. تاریخ دقیق پادشاهی بسیاری از این پادشاهان به درستی مشخص نیست! گاهی تاریخ نویسان به خصوص تاریخ نویسان رومی نام دو یا سه پادشاه را با یکدیگر ذکر می کنند و این جای تعجب دارد و گاهی باعث گیج شدن انسان می شود!
ممکن است برخی نامها و یا سالهای پادشاهی اشتباه باشد و به راستی در سلسله اشکانی به نا شناخته ها و پرسشهای بسیاری بر می خوریم. تاریخ نویسان رومی دقیقا همه چیز را ذکر نمی کردند آن بخشی برای ایشان مهم است که جنگی بین پارتها یا رومی ها در گرفته باشد و یا قراردادی بین طرفین منعقد شده باشد!
بدبختانه این هم بخشی از ناشناخته های تاریخ ایران باستان است
به هر حال در اینجا نام پادشاهان اشکانی و تاریخ تقریبی پادشاهی آنها را برای دوستان علاقه مند میاورم ودر بخش بعدی به مهمترین رویدادهای زمان هر پادشاه می پردازیم:
ارشک یکم (247-250 پ.م)
تیرداد (211-247 پ.م) شروع پادشاهی
اردوان یکم (191-211 پ.م)
فریاپاتس (176-191 پ.م)
فرهاد یکم (171-176 پ.م)
میترادات یکم (139-171پ.م)
فرهاد دوم (129-139 پ.م)
اردوان دوم (124-128 پ.م)
میترادات دوم (بزرگ) (90-124 پ.م)
گودرز یکم(90-95پ.م)
ارد یکم (80-90 پ.م)
سیناتروک (70-80 پ.م)
فرهاد سوم (57-70 پ.م)
میترادات سوم (54-57 پ.م)
ارد دوم (38-54 پ.م)
فرهاد چهارم (29-38 پ.م)
تیرداد دوم (2-29 پ.م)
پس از میلاد مسیح
فرتاسس! (4-2پ.م)
ارد سوم (8-6 )
ونونس یکم! 8 تا 10 میلادی Vonones
اردوان سوم (38-10)
تیرداد سوم (36-35)
وردانس یکم (47-40) Vardanes
گودرز دوم (51-40)
ونونس دوم! 51میلادی
بلاش یکم (78-51)
وردانس دوم (58-55)
بلا ش دوم (80-78 )
پاکر (105-80)
اردوان سوم (90-80)
بلاش سوم (147-105)
Osroes از 109 تا 129 پس از میلاد!
Parthamaspates در 116 میلادی!
میترادات چهارم (147-140)
بلاش چهارم (191-147)
OsroesII در 190 پس از میلاد!
بلاش پنجم (208-191)
بلاش ششم (218-208)
اردوان پنجم (224-216) آخرین پادشاه اشکانی
پارت ها را برخی از تاریخ نویسان از اقوام سکایی دانسته اند! که به زبان پهلوی سخن می گفتند و آ نها را شاخه ای از گروه پارنیparni از قوم داهه یا داخ معرفی کرده اند که در ناحیه پر ثوه (منطقه ای در خراسان بین گرگان و کومس)
زندگی می کردند.
با نام پرثوه برای نخستین بار در کتیبه های بیستون و نقش رستم در زمان هخامنشیان برخورد می کنیم که نشان می دهد آ ن ولا یات جزو شاهنشاهی هخامنشی محسوب می شدند.
نقش اصلی این ایرانیهای دلاور پس از اشغال ایران توسط یونانیها و مقدونیان
مشخص می شودکه چه جانانه با بیگانگان جنگیدند و آنها را از ایران بیرون کردند بلکه حتی رومیان را در اوج قدر تشان بارها شکست دادند!
رومی که سربازانش تقریبا تمامی اروپا و قسمتی از آفریقا را گرفته بودند و در آسیا هم به پیش روی خود ادامه می دادند که پارتیان همچون یک سد محکم در برابر آنها ایستادگی و شکستشان دادند.
پارتها تنها سلسه پادشاهی در ایران بودند که نگذاشتند ایران به دست بیگانگان بیفتد یعنی از نظر قدرت دفاعی از سلسله هخامنشیان و ساسانیان به مراتب قوی تر بودند.
شیوه های تدافعی آنها بر پایه جنگ و گریز و خسته کردن سپاه دشمن تا حد مرگ بوده است!
گفتن این نکته ضروری است که پارتها قریب به سیصد سال در حال جنگ با رومیها بودند وچه خوب از عهده این کار برآمدند.حتی آخرین پادشاه پارتها با نام اردوان پنجم که به دست اردشیر بابکان کشته شد! در برابر ماکرینوس و کاراکالای حیله گر رومی که می خواست با توطئه ای کثیف اردوان پنجم را بکشد پیروز شد و حتی به روم خراجی هم تحمیل کرد!
دوره پارتها را می توان دوره استقلال و تولد دوباره ایرانیان دانست.
پارتها حدود پنج قرن در ایران پادشاهی کردند و پادشاهان بسیاری در سلسله اشکانی وجود داشتند. تاریخ دقیق پادشاهی بسیاری از این پادشاهان به درستی مشخص نیست! گاهی تاریخ نویسان به خصوص تاریخ نویسان رومی نام دو یا سه پادشاه را با یکدیگر ذکر می کنند و این جای تعجب دارد و گاهی باعث گیج شدن انسان می شود!
ممکن است برخی نامها و یا سالهای پادشاهی اشتباه باشد و به راستی در سلسله اشکانی به نا شناخته ها و پرسشهای بسیاری بر می خوریم. تاریخ نویسان رومی دقیقا همه چیز را ذکر نمی کردند آن بخشی برای ایشان مهم است که جنگی بین پارتها یا رومی ها در گرفته باشد و یا قراردادی بین طرفین منعقد شده باشد!
بدبختانه این هم بخشی از ناشناخته های تاریخ ایران باستان است
به هر حال در اینجا نام پادشاهان اشکانی و تاریخ تقریبی پادشاهی آنها را برای دوستان علاقه مند میاورم ودر بخش بعدی به مهمترین رویدادهای زمان هر پادشاه می پردازیم:
ارشک یکم (247-250 پ.م)
تیرداد (211-247 پ.م) شروع پادشاهی
اردوان یکم (191-211 پ.م)
فریاپاتس (176-191 پ.م)
فرهاد یکم (171-176 پ.م)
میترادات یکم (139-171پ.م)
فرهاد دوم (129-139 پ.م)
اردوان دوم (124-128 پ.م)
میترادات دوم (بزرگ) (90-124 پ.م)
گودرز یکم(90-95پ.م)
ارد یکم (80-90 پ.م)
سیناتروک (70-80 پ.م)
فرهاد سوم (57-70 پ.م)
میترادات سوم (54-57 پ.م)
ارد دوم (38-54 پ.م)
فرهاد چهارم (29-38 پ.م)
تیرداد دوم (2-29 پ.م)
پس از میلاد مسیح
فرتاسس! (4-2پ.م)
ارد سوم (8-6 )
ونونس یکم! 8 تا 10 میلادی Vonones
اردوان سوم (38-10)
تیرداد سوم (36-35)
وردانس یکم (47-40) Vardanes
گودرز دوم (51-40)
ونونس دوم! 51میلادی
بلاش یکم (78-51)
وردانس دوم (58-55)
بلا ش دوم (80-78 )
پاکر (105-80)
اردوان سوم (90-80)
بلاش سوم (147-105)
Osroes از 109 تا 129 پس از میلاد!
Parthamaspates در 116 میلادی!
میترادات چهارم (147-140)
بلاش چهارم (191-147)
OsroesII در 190 پس از میلاد!
بلاش پنجم (208-191)
بلاش ششم (218-208)
اردوان پنجم (224-216) آخرین پادشاه اشکانی