تپه ˝گندم برشته ˝ یا ˝گندم بریان˝ در گویش شهدادی‌ها به ˝ماه كره زمین˝ و یا ˝ریگ سوخته˝ هم معروف است چرا که سطح تپه از گدازه‌های سیاه رنگ پوشیده شده است.
80 کیلومتر که از شهداد( بیرجند) به سمت شمال بروید تپه ای زیبا نمایان میشود که از پایین تا بالای سطح تپه را سنگ‌های آتشفشانی و سیاه پوشانده‌اند. روی تپه هموارتر و صاف است و تا چشم كار می‌كند از سنگ‌های سیاه پوشیده شده است.
این توصیفات "تپه گندم بریان" است. اما چرا گندم بریان؟ گفته میشود كاروان‌های شتر تا دهه ۱۳۳۰ از مسیر كویر لوت به شهداد و خراسان میرفته‌اند که كاروانی مجبور به خالی كردن بار گندم خود در این محل شده است. پس از چند روز كه از شهداد شترهای تازه نفس برای حمل گندم و ادامه مسیر می‌آورند مشاهده كردند گندم‌هایشان حالت برشته، بو داده شده یا بریان پیدا كرده است و آن زمان به این تپه گندم بریان می‌گویند.البته این تپه در گویش شهدادی‌ها به "ماه كره زمین" و یا "ریگ سوخته" هم معروف است چرا که سطح تپه از گدازه های سیاه رنگ كاملا پوشیده شده است.
تپه گندم بریان در سمت راست رود شور قرار دارد و در حال حاضر امكان عبور از رود شور در نزدیكی گندم بریان با خودرو وجود ندارد. جریان آب و باتلاقی بودن آن باعث به گل نشستن خودروها میشود و باید حدود چهار كیلومتر آخر را پیاده رفت تا به تپه رسید.
در گندم بریان، در منطقه‌ای به‌طول 200 كیلومتر و عرض 150 كیلومتر هیچ موجود زنده‌ای زندگی نمی‌كند و شرایط به‌گونه‌‌ای است كه امكان زیست هیچ گیاه یا حیوانی وجود ندارد. برخی کارشناسان محیط زیست معتقدند در این منطقه حتی باكتری هم امكان حیات ندارد چرا که گاو و گوسفند مرده‌ای كه توسط كامیون‌های عبوری در گندم بریان رها شده بودند تجزیه نشده و نگندیده بودند بلكه فقط در اثر حرارت خورشید خشك شده بودند.
پیش از اعلام میزان گرمای گندم بریان گمان می‌شد صحرای لیبی در شمال صحرای آفریقا با 7/57 درجه سانتی‌گراد حرارت، گرمترین منطقه كره زمین باشد اما امروز مشخص شده است كه گندم بریان در بیابان لوت با دمایی بیش از 67 درجه سانتی‌گراد در سایه، گرمترین نقطه كره خاكی است که این دما در ماه‌های گرم تابستان بیشتر هم می شود.
کسانی که گذرشان به گندم بریان افتاده می‌گویند حتی میشود در این منطقه تخم مرغ پخت آن‌هم داغ و قابل خوردن.یک منطقه کویری با تپه‌ای پر شده از سنگ. سنگ‌هایی که هر کدام حرف تازه‌ای دارند و شاید هزاران سال باشد که دست نخورده باقی مانده‌اند. خیلی‌ها معتقدند باید دست نخورده و بکر باقی بماند اگر تکنولوژی بگذارد...
