برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
تا حالا به جگرکی رفته‌ای؟ امیدوارم تو از آن بچه‌هایی نباشی که با شنیدن اسم جگر، لب و لوچه‌شان يک وري می‌شود و می‌گویند "من دوست ندارم، نمی‌خورم".
زیرا خوردن جگر گوسفند برای سلامتی بدن خیلی مفید است.
اما آیا می‌دانستی که تو هم در بدنت یک نوع جگر داری که در جگرکی‌ها پیدا نمی‌شود؟! اسم آن کَبِد است و در قسمت راست شکم و زیر قفسه سینه قرار دارد و وجود آن برای حفظ سلامتی انسان خیلی‌خیلی مهم است.
کبد بزرگ‌ترین اندام جامد در بدن است. همین‌طور که تو رشد می‌کنی و بزرگ می‌شوی، کبدت تقریباً اندازه یک خربزه ی کوچولو می‌شود. کبد در بدن کارهای زیادی انجام می‌دهد، اما سه تا وظیفه اصلی آن عبارتند از:
• خون را تصفیه و پاکیزه می‌کند.
• یک مایع گوارشی خیلی مهم به اسم صفرا تولید می‌کند.
• قندی به اسم گلیکوژن (بگو: گِ+لی+کُ+ژِن) را برای تولید انرژی در خود ذخیره می‌کند.
برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
کبد، تصفیه کننده‌ی خون
کبد با خارج کردن سموم از خون تو به سلامتیت کمک می‌کند.
صبر کن ببینم! اما چرا باید در خون تو سم وجود داشته باشد؟! خوب، جواب اين است كه بعضی وقت‌ها بدن در برنامه کارهای روزمره و معمولیش ساختن سم را هم قرار می‌دهد. مثلاً برای تجزیه پروتئین‌ها (ماده‌ای که در غذاهایی مثل گوشت وجود دارد) بدن به ساختن سم احتیاج دارد.
همچنین کبد خون تو را که در طول عمل گوارش پر از ویتامین‌ها و مواد معدنی شده است، پاک و تصفیه می‌کند. بعد از این که تو چیزی می‌خوری ویتامین‌ها، مواد معدنی و بقیه مواد موجود در غذا از روده وارد خون می‌شوند. سپس قبل از این که خون، این مواد مغذی را به بقیه بدن برساند، در ایستگاه کبد توقف خواهد کرد تا تصفیه شود.
کبد مواد مفید داخل غذا را پردازش کرده و به شکلی در می‌آورد که قابل استفاده برای بدن باشد. زباله‌ها و موادی که مورد نیاز بدن نیستند، می‌توانند توسط صفرا به داخل روده برگردند و بعد، وقتی که تو مدفوع می‌کنی، این زباله‌ها هم از بدنت خارج خواهند شد. بخشی از زباله‌هایی که در کبد پردازش می‌شوند نیز از طریق خون وارد کلیه می‌شوند و بعد، وقتی که تو ادرار می‌کنی، این زباله‌های مایع از بدنت خارج می‌شوند.
حالا اگر تو بر حسب تصادف چیزی بخوری که برای بدنت زیان‌آور باشد، کبد سعی می‌کند آن را تجزیه کرده و از سیستم بدن تو خارج کند (با تشکر از کبد که این‌قدر مفید است!).
برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
کبد، سازنده صفرا
همان‌طور که احتمالاً می‌دانی، کار دستگاه گوارش فقط جابه‌جا کردن غذا داخل بدن نیست. از زمانی که تو غذا می‌خوری تا زمانی که وقت رفتن به دستشویی می‌شود، دستگاه گوارش یک‌عالمه کار پیچیده و سخت انجام می‌دهد. در طول عمل گوارش، بدن تو غذا را دریافت کرده و مواد مغذی مورد نیاز خود را از داخل آن استخراج می‌کند. یکی از این مواد مغذی که بدن خیلی هم به آن احتیاج دارد، چربی است.
صفرا یک مایع گوارشی است که در کبد ساخته می‌شود و به بدن کمک می‌کند که چربی‌ها را جذب جریان خون کند. این مایع غلیظ سبز رنگ در کیسه صفرا ذخیره شده می‌ماند تا زمانی که بدن نیاز به هضم چربی داشته باشد و سپس صفرا از درون کیسه‌اش بیرون آمده و کارش را شروع می‌کند.
برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
کبد، ذخیره کننده قندِ گلیکوژن
یک کار دیگر کبد این است که در مصرف کربوهیدرات‌ها (بگو: کَر+بُ+هید+رات) به بدن کمک کند. کربوهیدرات یکی دیگر از مواد مغذی خیلی مهم است که در غذاهای زیادی مثل نان، میوه‌ها و شیر وجود دارد. بدن کربوهیدرات‌ها را تجزیه کرده و بیشتر آن‌ها را به نوعی قند به اسم گلوکز (بگو: گِ+لُ+کُز) تبدیل می‌کند. گلوکز منبع اصلی سوخت در سلول‌های بدن ما است. گلوکزی که در کبد ذخیره می‌شود، اسمش گلیکوژن است که مثل یک‌جور سوخت ذخیره عمل می‌کند. وقتی که بدن خیلی سریع به قند خون اضافی احتیاج دارد یا زمانی که سطح گلوکز خون اُفت می‌کند يعني به بدن قند نرسيده، کبد شروع می‌کند به تجزیه‌ی گلیکوژن و آزاد کردن گلوکز در جریان خون.
برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
و این تمام ماجرا نیست!
وظایف کبد به همین‌جا ختم نمی‌شود. کبد، کلسترول هم می‌سازد، شاید اولش که اسم کلسترول را می‌شنوی فکر کنی که چیز بدی است، ولی واقعیت این است که هر بدن سالم به مقداری کلسترول نیاز دارد.
همچنین کبد به لخته شدن خون کمک می‌کند، لخته شدن اتفاقی است که بعد از زخمی شدن یک جایی از بدن و خونریزی آن زخم پیش می‌آید و کمک می‌کند که زخم دیگر خونریزی نکند، این‌جور وقت‌ها می‌گوییم که خون بند آمده است.
دفعه دیگری که دارو خوردی، تشکر از کبد را فراموش نکن! چون وقتی که تو دارو می‌خوری، این کبد است که آن دارو را به مواد تشکیل‌دهنده‌اش تجزیه می‌کند تا بدن بتواند از آن مواد استفاده کرده و درد تو را خوب کند.
کبدت را دوست داشته باش!
الان تو می‌دانی که کبد چقدر در زندگی و سلامتیت نقش مهمی دارد، پس شاید داری به این فکر می‌کنی که چطور می‌توانی از آن مراقبت کنی تا مریض نشود. این کار خیلی ساده است، باور کن. خوردن غذاهای سالم و داشتن عادت‌های سالم مثل ورزش کردن، بهترین راه برای مراقبت از کبد است. اگر کسی خیلی چاق باشد یا خدای نکرده از نوشیدنی‌های الکل‌دار استفاده کند، ممکن است کبدش آسیب ببیند. پس ورزش کن، غذاهای سالم بخور و کبدت را دوست داشته باش!
برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
--------------------------------------------------------------
مترجم علمی و داستان پرداز: مستانه زاده رفیع