برای مشاهده لینک نیاز به ثبت نام دارید؛ برای ثبت نام کلیک کنید
اسفند ماه، ماه پایانی زمستان، هنگام کاشتن دانه و غله است. کاشتن ” سبزه عید ” به صورت نمادین و شگون، از روزگاران کهن، در همه خانه ها و در بین همهً خانواده ها مرسوم است.
امروز، در همهً خانه ها رسم است که ده روز یا دو هفته پیش از نوروز، در ظرف های کوچک و بزرگ، کاسه، بشقاب، پشت کوزه و … دانه هایی چون گندم، عدس، ماش و … می کارند. موقع سال تحویل و روی سفره “هفت سین ” بایستی سبزه بگذارند.
شاید زیباترین ویژگی سفره هفت سین را میتوان به وجود سبزه آن دانست، به این دلیل که سبزه با رنگ و طراوت خود دلها را شادمان می سازد و با نگریستن به آن طلوع سال جدید را زیباتر میکند.
در ایران باستان رسم بر این بود که بیست و پنج روز قبل از نوروز در کاخ پادشاهان دوازده ستون از خشت خام برپا میساختند و بر هرکدام یک نوع غله میکاشتند و معتقد بودند اگر سبزهها خوب بروید سال پر برکتی است.
در ایران باستان دانههای گندم، جو، برنج، لوبیا، عدس، ارزن، باقلا، نخود و کنجد را بر این ستونهای خشتی میکاشتند و روز ششم فروردین آنها را برمی چیدند و به نشان برکت و باروری در تالارها پخش میکردند و معمولا سه قاب از سبزه به نماد اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک بر خوان میگذاشتند و اغلب کنار آنها گندم، جو و ارزن که نقش مهمی در خوراک مردم داشتند سبز می کردند تا سبب فراوانی این دانهها در سال جدید گردد.
امروزه نیز آن چیزی که وجودش بر سر سفره هفت سین ضرورت دارد، سبزه است. مردم یزد از نیمه اسفند به سبز کردن سبزه در کاسه و بشقاب و حتی بر روی کوزههای سفالی میپردازند. زرتشتیان رویش سبزه را در نوروز نشان تازه شدن زندگی و فصل رویش دانهها که خود برکت زندگی محسوب میشود، میدانند.در گذشته زرتشتیان یزد بیشتر "تره تیزک" را که در گویش خود بدان "ششه" میگویند بر روی کوزههای سفالی سبز میکردند.
دانههایی که امروزه کشت میشود بیشتر گندم و عدس است ولی ماش و تره تیزک را نیز سبز میکنند. معمولا تره تیزک را یک شبانه روز خیس میکنند سپس آن را در کیسههای پارچهای نازک می ریزند و در جایی گرم قرار میدهند تا جوانه بزند، جوانه زدن دانهها را در گویش زرتشتیان یزد روز آمدن میگویند، بعد از آن که دانههای روز آمده را در بشقابهای پهن بی لبه که معمولا سه عدد و مخصوص کاشتن سبزه هستند، ریختند، روی جوانهها را پردهای از ماسه نرم میریزند و آب میدهند تا سبز شود.
در برخی از شهرهای آذربایجان، سومین چهارشنبه به خیس کردن و کاشتن گندم و عدس برای سبزه های نوروزی اختصاص دارد. این سبزه ها را در خانواده ها تا روز سیزده نگه داشته، و در این روز زمانی که برای ” سیزده بدر ” از خانه بـیرون می روند، در آب روان می اندازند.
تاریخچه ی کاشتن سبزه:
کاشتن سبزه عید به صورت نمادین و شگون، از روزگاران کهن، در همه خانه ها و در بین همهً خانواده ها مرسوم است. آخین ماه سال یعنی اسفند زمان کاشتن سبزه عید می باشد.
در ایران کهن بـیست و پنج روز پیش از نوروز در میدان شهر دوازده ستون از خشت خام بر پا می شد، بر ستونی گندم، برستونی جو و به ترتیب، برنج، باقلا، کاجیله ، ارزن، ذرت، لوبـیا، نخود، کنجد، عدس و ماش میکاشتـند و در ششمین روز فروردین، با سرود و ترنم و شادی، این سبزه ها را می کندند و برای فرخندگی به هر سو می پراکندند .
امروز، در همهً خانه ها رسم است که ده روز یا دو هفته پیش از نوروز، در ظرف های کوچک و بزرگ، کاسه، بشقاب و کوزه ، دانه هایی چون گندم، عدس، ماش و … می کارند و موقع سال تحویل آن را به نشانه طراوت و سرسبزی و سر زندگی بر سر سفره هفت سین می گذارند.
در برخی از شهرهای آذربایجان، سومین چهارشنبه به خیس کردن و کاشتن گندم و عدس برای سبزه های نوروزی اختصاص دارد. این سبزه ها را در خانواده ها تا روز سیزده نگه داشته، و در این روز زمانی که برای ” سیزده بدر ” از خانه بـیرون می روند، در آب روان می اندازند.
نکاتی برای تهیه سبزه عید
استفاده از ظروف سفالی و چینی نسبت به ظروف پلاستیکی نتیجه بهتری خواهد داشت.
هر قدر قطر بستر کمتر باشد عمر سبزه بیشتر می شود.
آبی که در طی مراحل کشت سبزه عید استفاده می کنید آب ولرم باشد.
اگر در محیط گرم و خشک زندگی می کنید تا مرحله ای که جوانه ها هنوز به یک سانت نرسیده اند از پارچه مرطوب استفاده کنید.
تهیه و تدوین : گروه فرهنگ و هنر سیمرغ