رابطه عطر و سلامت روان..
دکتر حامد محمدي کنگراني/روان‌پزشک، مشاور خانواده و ازدواج، عضو کميته رسانه و کميته آموزش انجمن روان‌پزشکان ايران/بوهاي تند بر مغز تاثير مي?گذارند
همه ما نوعي برداشت از محيط بيروني‌مان داريم که باعث شناخت محيط اطراف?مان مي‌شود و اين شناخت در احساس و تفکرمان نقش دارد. برداشتي که از محيط داريم، با استفاده از حواس پنجگانه بويايي، چشايي، بينايي، شنوايي و لامسه به دست مي‌آيد...
يعني اين 5 حس به نوعي عامل ارتباط‌دهنده ما با دنياي بيرون هستند. هرچقدر تعداد محرک‌هايي که از محيط بيرون مي‌گيريم و تحريک ناشي از آنها، بيشتر و بهتر باشد، روي احساس و تفکر ما تاثير مثبت‌تري مي‌گذارد. يکي از حواسي که مي‌تواند اين احساس خوشايند را ايجاد کند، حس بويايي است. البته اين حس در انسان‌ها جزو حواس قوي نيست؛ يعني حيوانات حس بويايي قوي و انسان‌ها حس بينايي و شنوايي قوي‌تري دارند. به همين دليل انسان‌ها از حس بويايي براي تشخيص چيزي استفاده نمي‌کنند و بيشتر براي لذت بردن يا لذت نبردن آن را به کار مي‌برند. مثلا بيشتر انسان‌ها قدرت تشخيص بوي انواع قهوه يا انواع عطر را ندارند. به همين دليل از واژه‌هاي «بوي خوب» يا «بوي بد» براي بيان حس خودمان به يک نوع رايحه استفاده مي‌کنيم و خيلي وارد جزييات بو نمي‌شويم. مي‌توان گفت احساس ما در مورد بوها، کمي مبهم است با وجود اين بوهاي خوشايند مانند تمام عوامل بيروني و محيطي مطلوب، باعث ايجاد احساس خوشي، شادابي، ناراحتي يا حتي غمگيني ما مي‌شوند.
بو حس را تحريک مي?کند؟
البته با اينکه مي‌گوييم بوها مي‌توانند باعث تحريک احساسات شوند و حس خوب يا بد را به ما منتقل کنند، نبايد در اين زمينه افراط و تفريط کرد. گاهي فروشنده‌ها به مشتري تلقين مي‌کنند که استفاده از نوع خاصي ماده خوشبوکننده مي‌تواند باعث ايجاد آرامش در او شود ولي اين ادعا درست نيست چون هر فردي سليقه خاص و منحصر به فردي دارد؛ ممکن است يک نفر از عطرهاي سرد و ملايم لذت ببرد و ديگري از عطرهاي
گرم و شيرين خوشش بيايد. به همين علت ما نمي‌توانيم مانند رنگ‌ها، يک نسخه واحد براي لذت بردن و به آرامش رسيدن براي همه افراد بپيچيم و بگوييم که مثلا فلان بو مي‌تواند بر ذهن تمام افراد، تاثير يکساني بگذارد و باعث ايجاد حس خوشايند در آنها شود.
از سوي ديگر، از آنجا که اعصاب بيني سطحي هستند، ممکن است برخي بوهاي تند مانند بوي آمونياک و مواد سفيدکننده، مستقيم بر مغز اثر بگذارند. به همين دليل خيلي از افراد در اثر استنشاق بوهاي بسيار تند، به سرعت واکنش نشان مي‌دهند و ابراز ناراحتي مي‌کنند.
بوي ملايم بهتر است يا بوي تند؟
در نهايت مي‌توان نتيجه گرفت که يک بوي خوشايند و صد البته ملايم، مي‌تواند باعث ايجاد حسي خوب شود. زماني که حس خوشايندي داشته باشيم، افکارمان هم خوب و مثبت مي‌شود و در اين صورت، علايم اضطراب هم کاهش مي‌يابد.
اثر بوهاي طبيعي چگونه است؟
بوهاي خوشايند طبيعي (مانند بوي انواع گل) و ساختگي (مانند بوي انواع عطر و خوشبوکننده) مي‌توانند باعث تلطيف افکار و احساساتمان شوند و گاهي مي‌توان از آنها در فضاي زندگي استفاده کرد. اين در حالي است که بوهاي تند، شديد و زننده (حتي بوهاي خوب اما شديد)، چنين حسي ايجاد نخواهندکرد و حتي مي‌توانند به علت اثري که بر عصب بويايي مي‌گذارند، باعث ابتلا به سردرد هم بشوند.
بو حس را تحريک مي?کند؟
البته با اينکه مي‌گوييم بوها مي‌توانند باعث تحريک احساسات شوند و حس خوب يا بد را به ما منتقل کنند، نبايد در اين زمينه افراط و تفريط کرد. گاهي فروشنده‌ها به مشتري تلقين مي‌کنند که استفاده از نوع خاصي ماده خوشبوکننده مي‌تواند باعث ايجاد آرامش در او شود ولي اين ادعا درست نيست چون هر فردي سليقه خاص و منحصر به فردي دارد؛ ممکن است يک نفر از عطرهاي سرد و ملايم لذت ببرد و ديگري از عطرهاي
گرم و شيرين خوشش بيايد. به همين علت ما نمي‌توانيم مانند رنگ‌ها، يک نسخه واحد براي لذت بردن و به آرامش رسيدن براي همه افراد بپيچيم و بگوييم که مثلا فلان بو مي‌تواند بر ذهن تمام افراد، تاثير يکساني بگذارد و باعث ايجاد حس خوشايند در آنها شود.
از سوي ديگر، از آنجا که اعصاب بيني سطحي هستند، ممکن است برخي بوهاي تند مانند بوي آمونياک و مواد سفيدکننده، مستقيم بر مغز اثر بگذارند. به همين دليل خيلي از افراد در اثر استنشاق بوهاي بسيار تند، به سرعت واکنش نشان مي‌دهند و ابراز ناراحتي مي‌کنند.
بوي ملايم بهتر است يا بوي تند؟
در نهايت مي‌توان نتيجه گرفت که يک بوي خوشايند و صد البته ملايم، مي‌تواند باعث ايجاد حسي خوب شود. زماني که حس خوشايندي داشته باشيم، افکارمان هم خوب و مثبت مي‌شود و در اين صورت، علايم اضطراب هم کاهش مي‌يابد.
اثر بوهاي طبيعي چگونه است؟
بوهاي خوشايند طبيعي (مانند بوي انواع گل) و ساختگي (مانند بوي انواع عطر و خوشبوکننده) مي‌توانند باعث تلطيف افکار و احساساتمان شوند و گاهي مي‌توان از آنها در فضاي زندگي استفاده کرد. اين در حالي است که بوهاي تند، شديد و زننده (حتي بوهاي خوب اما شديد)، چنين حسي ايجاد نخواهندکرد و حتي مي‌توانند به علت اثري که بر عصب بويايي مي‌گذارند، باعث ابتلا به سردرد هم بشوند.
