آیا غیر مسلمانان هم به بهشت می رود؟
در مورد قیامت و محاسبه اعمال پیروان غیر اسلامی لازم است گذرا اموری را متذكر شویم، بدین شرح:
1 - دین حق در هر زمانی یكی بیش، نیست، بنابر این معنا ندارد بعد از بعثت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) و با توجه به خاتمیت آن حضرت، دینی غیر از اسلام مورد قبول درگاه خداوندی باشد (و من یبتغ غیر الاسلام دینا فلن یقبل منه) (1)
2 - رستگاری در جهان آخرت به دو چیز (عمل صالح و اعتقاد راستین به خدا) وابسته است. اگر فردی از عمل پسندیده بهرهمند باشد و نسبت به مبدأ و قیامت باوری درست داشته باشد و به تعبیر قرآن از قلبی سلیم بهرهمند باشد، در قیامت رستگار میگردد. "یوم لا ینفع مال و لا بنون إلّا من أتی اللَّه بقلب سلیم".(2)
3 - در جهان بینی اسلامی این باور آمده است كه خداوند با بندگانش به عدل حكم میكند و به متقضای آن عذاب الهی بعد از اتمام حجت است، یعنی خداوند حكیم و عادل بعد از آن كه راه حق را برای انسانها تبیین نمود (توسط حجتهای باطن و ظاهری) آن گاه آنان را به حساب و كتاب عمل فرا می خواند. (ماكنا معذّبین حتی نبعث رسولاً)
به مقتضای این آیه كسانی كه حجت بر آنان تمام نشده است و نتوانستند دین حق را بشناسند و در نتوانستن تقصیری نداشتند، از این جهت مشمول عذاب الهی قرار نمیگیرند.
4 - در فرهنگ اسلامی كفر چند معنا دارد كه یكی از آنها عناد و انكار حقایق است و این در قیامت باعث عقوبت میگردد، نه كفری كه از روی نادانی و از قصور و استضعاف فكری باشد كه در این صورت ممكن است مشمول رحمت الهی قرار گیرد.(4)
5 - هر فعلی دو جنبه دارد: یكی از جهت وجود خارجی آن و دیگری از جهت وجود داخلی یا انگیزه فاعل و نیّت. فعلی كه از هر دو جهت خوب و ارزشمند باشد، یعنی هم از حُسن فعلی بهرهمند باشد(مانند خدمت به مردم) و هم از حُسن فاعلی (یعنی با انگیزه الهی و به خاطر خدمت به مردم)، چنین فعلی آدمی را در قیامت رستگار میكند. حال اگر عملی از غیر مسلمان از حُسن فعلی و حُسن فاعلی بهرهمند باشد، به مقتضای حكم عقل و روایات اسلامی احتمال نجات در این گونه افراد وجود دارد.(5)
6 - یك سری امور ممكن است اعمال پسندیده را نابود كند كه از آنها به "حبط اعمال" یا آفت اعمال یاد میشود، ممكن است غیر مسلمان كار خوبی انجام دهد و در پی حق باشد، ولی بعد از آن با ارتكاب یك سری امور، اعمال خوب گذشتهاش را نابود كند. (6)
با بیان این امور میگوییم: اگر بعد از بعثت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) غیر مسلمان(اعم از یهودیان، مسیحیان و دیگران) كه:
اولاً: در پی شناخت و یافتن دین حق برآیند، نه در پی انكار و عناد، و بدون این كه تقصیری داشته باشند، نتوانند به حقانیت دین اسلام نایل گردند،
ثانیاً: با شناختی كه به حقانیت دینشان دارند، حال دینشان دین حضرت مسیح باشد یا دین حضرت عیسی و یا غیر آن به دستورهای آن نیز پای بند باشند،
ثالثاً كارهایی كه انجام میدهند، هم از حسن فعلی بهرهمند باشند و هم از حسن فاعلی،
رابعاً: بعد از آن كارهای نیكشان به آفتها (؛ یعنی حبط اعمال) دچار نشده باشد: در این صورت این گونه افراد كه به تعبیر شهید مطهری مسلمان فطری هستند) (7) بعید نیست در آخرت در زمره نجات یافتگان از دوزخ قرار گیرند. این به مقتضای عدل و حكمت خداوندی است كه روایات اسلامی این سخن را تصدیق میكند(8)
شهید مطهری در این باره میگویند: "اگر كسی دارای صفت تسلیم باشد و به عللی حقیقت اسلام بر او مكتوم مانده باشد و او در این باره بی تقصیر باشد، هرگز خداوند او را معذّب نمیسازد، او اهل نجات از دوزخ است" (9) نیز گفته است: "به نظر من اگر افرادی یافت شوند كه نیكی به انسانهای دیگر و حتی نیكی به یك جاندار اعم از انسان یا حیوان را بدون هیچ چشم انتظاری انجام دهند و حتی در عمق وجدان خود از آن جهت خدمت نكنند كه چهره خود را در آیینه وجود محرومین میبینند، یعنی ترس از این كه روزی چنین سرنوشتی داشته باشند، عامل محرك آنها نباشد، بلكه طوری انگیزه احسان و خدمت در آنها قوی باشد كه اگر بدانند هیچ گونه سودی عاید آنها نمیشود، حتی یك نفر هم از كار آنها آگاه نمیگردد و احدی به آنها یك "بارك اللَّه" هم نخواهد گفت، باز هم آن كار خیر را انجام میدهند و تحت تأثیر عادت و امثال آن هم نباشد، باید گفت:
در عمق ضمیر این انسانها نوری از معرفت خداوند هست و به فرض این كه به زبان انكار كنند، در عمق ضمیر اقرار دارد، افكارشان در واقع و نفس الامر انكار یك موهومی است كه آن را به جای خدا تصور كردهاند و یا انكار یك موهوم دیگری است كه آن را به جای بازگشت به خدا و قیامت تصور كردهاند ،نه انكار خداو معاد واقعی... بنابر این بعید نیست كه این گونه كسان واقعاً و عملاً در زمره اهل كفر محشور نگردند، هر چند لساناً منكر شمرده میشود، واللَّه اعلم"(10)
پی نوشتها:
1 - آل عمران، (3)، آیه 85.
2 - شعرا (26)، آیات 88 و 89.
3 - اسراء (17)، آیه 15.
4 - رجوع شود به آیات سوره توبه(9)، آیه 106، ونساء(4)، آیات 98 و 99.
5 - مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج 1، ص 307 و 308.
6 - همان، ص 313.
7 - مرتضی مطهری، همان، ص 294.
8 - رجوع شود به همان، ص 307 و 308.
9 - همان، ص 293.
10 - همان، ص 309.
منبع: پرسمان قرآنی
tebyan.net
آیا غیر مسلمانان هم به بهشت می رود؟
در مورد قیامت و محاسبه اعمال پیروان غیر اسلامی لازم است گذرا اموری را متذكر شویم، بدین شرح:
1 - دین حق در هر زمانی یكی بیش، نیست، بنابر این معنا ندارد بعد از بعثت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) و با توجه به خاتمیت آن حضرت، دینی غیر از اسلام مورد قبول درگاه خداوندی باشد (و من یبتغ غیر الاسلام دینا فلن یقبل منه) (1)
2 - رستگاری در جهان آخرت به دو چیز (عمل صالح و اعتقاد راستین به خدا) وابسته است. اگر فردی از عمل پسندیده بهرهمند باشد و نسبت به مبدأ و قیامت باوری درست داشته باشد و به تعبیر قرآن از قلبی سلیم بهرهمند باشد، در قیامت رستگار میگردد. "یوم لا ینفع مال و لا بنون إلّا من أتی اللَّه بقلب سلیم".(2)
3 - در جهان بینی اسلامی این باور آمده است كه خداوند با بندگانش به عدل حكم میكند و به متقضای آن عذاب الهی بعد از اتمام حجت است، یعنی خداوند حكیم و عادل بعد از آن كه راه حق را برای انسانها تبیین نمود (توسط حجتهای باطن و ظاهری) آن گاه آنان را به حساب و كتاب عمل فرا می خواند. (ماكنا معذّبین حتی نبعث رسولاً)
به مقتضای این آیه كسانی كه حجت بر آنان تمام نشده است و نتوانستند دین حق را بشناسند و در نتوانستن تقصیری نداشتند، از این جهت مشمول عذاب الهی قرار نمیگیرند.
4 - در فرهنگ اسلامی كفر چند معنا دارد كه یكی از آنها عناد و انكار حقایق است و این در قیامت باعث عقوبت میگردد، نه كفری كه از روی نادانی و از قصور و استضعاف فكری باشد كه در این صورت ممكن است مشمول رحمت الهی قرار گیرد.(4)
5 - هر فعلی دو جنبه دارد: یكی از جهت وجود خارجی آن و دیگری از جهت وجود داخلی یا انگیزه فاعل و نیّت. فعلی كه از هر دو جهت خوب و ارزشمند باشد، یعنی هم از حُسن فعلی بهرهمند باشد(مانند خدمت به مردم) و هم از حُسن فاعلی (یعنی با انگیزه الهی و به خاطر خدمت به مردم)، چنین فعلی آدمی را در قیامت رستگار میكند. حال اگر عملی از غیر مسلمان از حُسن فعلی و حُسن فاعلی بهرهمند باشد، به مقتضای حكم عقل و روایات اسلامی احتمال نجات در این گونه افراد وجود دارد.(5)
6 - یك سری امور ممكن است اعمال پسندیده را نابود كند كه از آنها به "حبط اعمال" یا آفت اعمال یاد میشود، ممكن است غیر مسلمان كار خوبی انجام دهد و در پی حق باشد، ولی بعد از آن با ارتكاب یك سری امور، اعمال خوب گذشتهاش را نابود كند. (6)
با بیان این امور میگوییم: اگر بعد از بعثت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) غیر مسلمان(اعم از یهودیان، مسیحیان و دیگران) كه:
اولاً: در پی شناخت و یافتن دین حق برآیند، نه در پی انكار و عناد، و بدون این كه تقصیری داشته باشند، نتوانند به حقانیت دین اسلام نایل گردند،
ثانیاً: با شناختی كه به حقانیت دینشان دارند، حال دینشان دین حضرت مسیح باشد یا دین حضرت عیسی و یا غیر آن به دستورهای آن نیز پای بند باشند،
ثالثاً كارهایی كه انجام میدهند، هم از حسن فعلی بهرهمند باشند و هم از حسن فاعلی،
رابعاً: بعد از آن كارهای نیكشان به آفتها (؛ یعنی حبط اعمال) دچار نشده باشد: در این صورت این گونه افراد كه به تعبیر شهید مطهری مسلمان فطری هستند) (7) بعید نیست در آخرت در زمره نجات یافتگان از دوزخ قرار گیرند. این به مقتضای عدل و حكمت خداوندی است كه روایات اسلامی این سخن را تصدیق میكند(8)
شهید مطهری در این باره میگویند: "اگر كسی دارای صفت تسلیم باشد و به عللی حقیقت اسلام بر او مكتوم مانده باشد و او در این باره بی تقصیر باشد، هرگز خداوند او را معذّب نمیسازد، او اهل نجات از دوزخ است" (9) نیز گفته است: "به نظر من اگر افرادی یافت شوند كه نیكی به انسانهای دیگر و حتی نیكی به یك جاندار اعم از انسان یا حیوان را بدون هیچ چشم انتظاری انجام دهند و حتی در عمق وجدان خود از آن جهت خدمت نكنند كه چهره خود را در آیینه وجود محرومین میبینند، یعنی ترس از این كه روزی چنین سرنوشتی داشته باشند، عامل محرك آنها نباشد، بلكه طوری انگیزه احسان و خدمت در آنها قوی باشد كه اگر بدانند هیچ گونه سودی عاید آنها نمیشود، حتی یك نفر هم از كار آنها آگاه نمیگردد و احدی به آنها یك "بارك اللَّه" هم نخواهد گفت، باز هم آن كار خیر را انجام میدهند و تحت تأثیر عادت و امثال آن هم نباشد، باید گفت:
در عمق ضمیر این انسانها نوری از معرفت خداوند هست و به فرض این كه به زبان انكار كنند، در عمق ضمیر اقرار دارد، افكارشان در واقع و نفس الامر انكار یك موهومی است كه آن را به جای خدا تصور كردهاند و یا انكار یك موهوم دیگری است كه آن را به جای بازگشت به خدا و قیامت تصور كردهاند ،نه انكار خداو معاد واقعی... بنابر این بعید نیست كه این گونه كسان واقعاً و عملاً در زمره اهل كفر محشور نگردند، هر چند لساناً منكر شمرده میشود، واللَّه اعلم"(10)
پی نوشتها:
1 - آل عمران، (3)، آیه 85.
2 - شعرا (26)، آیات 88 و 89.
3 - اسراء (17)، آیه 15.
4 - رجوع شود به آیات سوره توبه(9)، آیه 106، ونساء(4)، آیات 98 و 99.
5 - مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج 1، ص 307 و 308.
6 - همان، ص 313.
7 - مرتضی مطهری، همان، ص 294.
8 - رجوع شود به همان، ص 307 و 308.
9 - همان، ص 293.
10 - همان، ص 309.
منبع: پرسمان قرآنی
tebyan.net